Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Osmanlıca Çocuk Dergileri

1772’de Leipzig’de yayımlanan Leipziger Wochenblatt für Kinder çocuk dergiciliğinin ilk örneği kabul edilir. İçeriğini hikâyeler, fabllar, tabiat bilgisi konuları, mektuplar ve birtakım temsiller oluşturur (Şahinbaş, 1991: s. 77). Daha sonra İngiltere’de Juvenile Magazine (1788) ile ABD’de The Children’s Magazine (1789) iyi bir şöhret yapmalarına rağmen kısa ömürlü olmuşlardır (Oğuzkan, 1987: s. 25). 1824’te yayımlanmaya başlayan The Child’s Companion ise 100 yıla yakın bir süre yayın hayatını sürdürür. Ülkemizde çocuk dergiciliğinin doğuşu Tanzimat’la hız kazanan sosyal değişimin bir devamı niteliğindedir. Batılılaşma çabalarının halk arasında yerleşmesine yönelik pek çok yönteme başvurulmuş; kadınların, gençlerin ve çocukların toplumsal hayatta varlık göstermeleriyle birlikte yayın dünyası bu kesimlere kayıtsız kalmamıştır. 1869-1928 yılları arasında yayımlanan toplam 54 dergi tespit edilmiştir. Tanzimat döneminde ilk çocuk dergileri  günlük gazetelerin haftalık ekleri olarak neşredilmiş ancak uzun ömürlü olamamışlardı. Bunlarınn en uzun ömürlüsü, ilk çocuk dergisi unvanına da sahip Mümeyyiz’dir ve 49 sayı çıkmıştır. 1869 yılında yayıncı Sıdkı Efendi’nin bastığı, aynı adlı günlük gazetenin çocuklar için haftada bir neşrettiği Mümeyyiz’in her sayısı ayrı bir renkte çıkarılmıştır.

Devamı Derin Tarih Nisan Sayısında… 

Benzer konular