Gülhane Hatt-ı Hümayunu1, 18. asırdan itibaren devletin bünyesini ve işlerliğini değiştirmeye matuf bir tanzim pratiğinin neticesi olması hasebiyle ehemmiyetlidir. Özellikle Sultan II. Mahmud’un Yeniçeri Ocağı’nı lağvetmesiyle birlikte devlet hikmet-i hükümet2 icabı bünyesinde topyekûn bir değişikliğe başlamış ve peşi sıra ufak veyahut büyük değişiklik yapılmıştır. İşbu sebeple bu devir ve devamı “Tanzimat Devri” olarak tarihe mâl olmuştur. Sultanın şahsında devletin idarî, askerî, iktisadî, hukukî ve içtimaî sahada giriştiği tanzim faaliyeti “Tanzimat-ı Hayriye” olarak isimlendirilmiştir. Sultan Mahmud’un saltanatının son zamanlarında girişilen geniş çaplı faaliyet eksik ve gerekli tarafları ikmal edilerek bürokratlar ve ulema tarafından tetkik ve müşavere edilmiş; onun vefatını müteakip Sultan Abdülmecid tarafından ilân olunmuştur.
Devamı Derin Tarih Ocak Sayısında…
