Bir hükümdar düşünün ki hastalığı sırasında Müslüman, Hıristiyan ve Yahudi tebaa ellerinde mukaddes kitaplarıyla hep birlikte onun iyileşmesi için dua etsin. Vefatından sonra da cami, kilise, manastır ve havralarda ruhuna dualar okunsun. Gönüller fetheden bu kutlu hükümdar, Tolunoğlu Ahmed’den başkası değil. Abbasi Hilafetine şeklen bağlı ilk Müslüman-Türk devleti Tolunoğullarına (868-905) da böyle bir kurucu yakışırdı zaten.
Bu kadarı bile Ahmed bin Tolun’u yakından tanıma isteği uyandırmaya yetiyor diyorsanız buyurun:
Abbasi devleti hizmetinde bulunan bir Türk askeri olan Ahmed Eylül 835’te Bağdat’ta dünyaya geldi. Tarsus’ta çok iyi bir askerî ve dinî eğitim aldıktan sonra Müstaîn Billah’ın halifeliğinin ilk yılında Samerra’ya döndü (862).
Abbasi halifesi el-Mu’tezz, Ahmed’in üvey babası Bayıkbeg’e Mısır valiliği görevini verdiğinde Ahmed’in kader çizgisi tamamen değişecekti. Başkentten ayrılmak istemeyen Bayıkbeg buraya oğlunu vekil olarak gönderdi. 15 Eylül 868’de Mısır’ın o zamanki merkezi Fustat şehrine ulaşan Ahmed burada kısa süre içinde bir devlet kuracaktı.
