680 yılında cereyan eden, Hz. Hüseyin (ra) ile ailesi ve yakınlarının hunharca şehit edildiği Kerbelâ, okuyanların ve dinleyenlerin içini sızlatan en yakıcı olaylardan biridir İslâm tarihinde. Kerbelâ’nın Türk muhayyilesinde ve bu muhayyilenin ürettiği edebiyatta mühim bir yeri vardır. Tarih boyunca evlerde, konaklarda, köy odalarında, tekkelerde Hz. Hüseyin’in hikâyesini anlatan eserlerin okunması onun hatırasının canlı kalmasında etkili oldu. Kerbelâ’yı sanki kısa süre önce vuku bulmuş bir hadise gibi taze tuttu, unutmamıza izin vermedi.
– Muharrem gelince milletçe adeta seferber oluruz. Aşure pişirmek ve dağıtmak en yaygın adetimiz. Bu ay girince ayrıca;
– Muharremin ilk gününden Hz. Hüseyin’in ve beraberindekilerin toprağa verildiği 12. günü sonuna kadar oruç tutulur.
– Tutum ve davranışlarda bir yakını kaybetmenin verdiği hüzün ve sükûnet olur, aşırılığa kaçılmaz.
– Hz. Hüseyin’in ve yakınlarının Kerbelâ’da çektiği susuzluğu hissetmek için su yalın hali ile içilmez. Susuzluk ayran, meyve suyu gibi sıvılarla giderilir. Ayrıca bu günlerde çay, komposto ve diğer sıvılar da kana kana içilmez. Matem günleri boyunca susuzluğu hissetmek esastır.
– Ramazan iftarlarının aksine Muharrem orucu iftarlarında envai çeşit yemek olmaz. İftar bir şölene ve ziyafete dönüştürülmez. Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da yediği yemekler düşünülerek sadece ölmeyecek ve ayakta duracak kadar yemek yenir. Mide tıka basa doldurulmaz.
