İsrail’in kuruluşu, yol açtığı neticeler itibariyle, geçtiğimiz yüzyılın en dikkate değer hadiselerinden biridir. Filistinlilerin yüzyıllardır huzur içinde yaşadıkları topraklardan katliam ve tedhiş eylemleriyle sürgün edilerek, onlardan boşalan yerlere Yahudiler için şehir ve kasabaların kurulması, İsrail’in öyküsünün sadece bir yüzünü oluşturur. Sayfanın diğer yüzünde, 19’uncu yüzyıldan itibaren dünya çapında yürütülen çok yönlü propaganda ve lobi faaliyetleri, siyaset koridorlarında bitmek bilmeyen çekişmeler ve farklı ülkelerdeki Yahudi grupların “Filistin’e ve Kudüs’e yerleşme” hedefi etrafında birleştirilmesine dair çabalar yer alır. İşte bu, modern dönemde Theodor Herzl’in liderlik ettiği Politik Siyonizm’in serüvenidir.
Birinci Siyonist Kongre’nin İsviçre’nin Basel kentinde 1897’de toplanmasının 125’inci yıldönümünde, Derin Tarih olarak, bu sayımızda Politik Siyonizm’in tarihine odaklandık. 2020’de 38’incisi düzenlenen Siyonist kongrelerin detaylarını, alınan kararları ve bu kararların hangi neticeleri doğurduğunu, tamamen kaynaklara ve arşiv belgelerine dayalı bir şekilde gözler önüne serdik.
Politik Siyonizm’in tarihi, aynı zamanda Yahudiler arasındaki çetin kavga ve gerilimlerin de tarihidir. Sayfaları çevirirken çok sayıda örneğini göreceğiniz üzere, her bir kongre bir başka ihtilafın başlangıcını teşkil etmiş, Filistin’i işgal hedefine odaklanan Siyonist Hareket, kendi içindeki düşmanlıklarla da boğuşmak durumunda kalmıştır. Siyonist Kongreler dosyamızın, özellikle bu noktada ufuk açıcı olacağı kanaatindeyiz.
İsrail’in resmî tezleriyle çarpışarak, Filistinlilere uygulanan kıyımı dünyanın dikkatine sunan Yahudi tarihçi Prof. Dr. Avi Shlaim, böylesine mühim bir dosya için kendisinden katkı istediğimizde, bütün yoğunluğuna rağmen ricamızı kırmadı. Eserleri Türkçeye de çevrilen Shlaim, Oxford Üniversitesi’nin dünyaca ünlü hocalarından biri olarak, yazdığı yetkin makaleyle dosyamızın ilmî derinliğini arttırdı. Kendisine özel teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Yola çıkarken, “Tarih okuyan şaşırmaz” demiştik. Siyonist Kongreler dosyamızı okurken, tarihin detaylarına hâkim olmanın, bugünü anlamak ve yarına hazırlanmakta ne kadar hayatî bir fonksiyon icra ettiğini bir kez daha fark edeceksiniz.
Yeni sayımızda buluşuncaya kadar, hayırla kalınız.
