Türkiye’de yetişen Selçuklu tarihçilerinin duayenlerinden Mehmet Köymen (1916-93), 1916 yılında Ankara’nın Haymana ilçesinin Deveci köyünde dünyaya geldi. Daha doğmadan, babası Ali Rıza Efendi Çanakkale muharebelerinde yaralanmış ve İstanbul Haydarpaşa Hastanesi’nde tedavi gördüğü sırada şehit olmuştu. Annesi Seyide Hanım, eşinin vefatı üzerine başkasıyla evlendirilince ananesinin yanında yetişen Köymen, ilkokulu Haymana’da okuduktan sonra girdiği Gazi Eğitim Enstitüsü’nün ilköğretmen kısmının kapatılmasıyla eğitimini Adana Öğretmen Okulu’nda sürdürmüş, 1935 yılında İstanbul Haydarpaşa Öğretmen Okulu’ndan mezun olmuştu. Memleketinde kısa bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Matematik bölümünde eğitime başlamış ise de arkadaşlarının tesiriyle o sırada Ankara’da yeni açılan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Yeni ve Son Zamanlar Zümresi’ne kaydoldu. Derslerine devam ettiği Fuad Köprülü’nün etkisiyle Ortaçağ Tarihi’ne ilgi duyarak üçüncü sınıfta Orta Zaman Tarihi Zümresi’ne geçmiş, başarılı bir eğitim hayatının ardından 1940 yılında mezun olmuştu.
Öğrenciliği sırasındaki başarısıyla hocası Ord. Prof. Dr. Fuad Köprülü’nün dikkatini çeken Köymen, mezun olduktan sonra Köprülü’nün yanında Kirman Selçuklularına dair bir metin neşri çalışmasıyla doktora unvanını aldı. Bu sırada bir yıl kadar Gazi Eğitim Enstitüsü’nde öğretmenlik yapmış; burada Türk, İslam ve Bizans tarihi derslerini okuttu. 1944 yılında ise Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Tarihi Kürsüsü’nde açılan asistanlık sınavını kazanarak akademik hayata başladı. Dört yıl sonra doçent olan Köymen, bu sırada Almanya, Fransa ve İngiltere’ye giderek meslekî çalışma ve incelemelerde bulunmuş, 1958’de Genel Türk Tarihi Kürsüsü’nde Selçuklu Devri Tarihi profesörlüğüne yükseltilmişti.