Irkçı Sırplar Fatih Sultan Mehmed’in Mirasını Yok Sayıyor

Günümüzde Sırbistan’ın hâkimiyetinde bulunan, Bosna-Hersek sınırındaki Sancak topraklarının güzel şehri Priyepolye’nin (Prijepolje) içinden Lim nehri geçer. Üzerindeki ilk köprü Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmış, stratejik bir noktada inşa edildiği için de Bosna’ya ulaşmada mühim bir geçiş noktası teşkil etmiştir.

Osmanlılar Rumeli’nin fethine 1352 yılında Gelibolu’daki Çimpe Kalesi’ni alarak başladılar. Edirne, Üsküp, Selanik, Sofya, Priştine gibi şehirlerin fethinden sonra Fatih Sultan Mehmed döneminde 1463 yılında Bosna’nın fethi gerçekleşti. Fatih ordusuyla Bosna’ya giderken Priyepolye’deki Lim nehri üzerinden geçmişti. O sırada dubalardan oluşan geçici bir köprü kuruldu. Fetih müyesser olduktan sonra ordu, aynı köprüyü kullanarak geri döndü. Priyepolye o zamanlar küçük bir köy olduğundan, Osmanlı idaresinin burada tam olarak 1465 yılında tesis edildiği bilinmektedir.

Sonraki yıllarda önce nahiye, sonra kaza merkezi olur; idarî olarak Hersek vilayetine bağlanır. Osmanlı belgelerinde kazanın ismi 16. yüzyılda Prepolye iken, son asırlarda Prepol imlasıyla geçmektedir. Hersek vilayeti ise 1469 yılında kurulmuş ve Bosna sancağına bağlanmıştır. Tamamen kontrol altına alınması 1483 yılına kadar sürmüştür. Fatih Sultan Mehmed döneminde bir namazgâh yapılmış, 16. yüzyıla gelindiğinde Priyepolye artık Müslüman ağırlıklı bir yerleşim merkezine dönmüş ve bir kadılık merkezi olmuştur. Kasabada ilk olarak Hacı Abdurrahman Camii (1540) inşa edilir; ancak günümüze ulaşmamıştır. Bundan sonra yapılan cami ise yazımıza konu olan köprüyü koruyan askerler için yapılan ve içinde halen ibadet edilen İbrahim Paşa Camii’dir (1572).

Lim nehri üzerinde kalıcı bir köprünün ne zaman inşa edildiği tam olarak bilinmese de eldeki verilere göre 1469’a tarihlendiği tahmin edilmektedir. Yine Osmanlı arşivinde bulunan tahrir defterlerinde 1477’de Lim nehri üzerinde geçişin bir tekne ile sağlandığı ve tekneyi işletenin vermesi gereken vergi miktarı kayıtlıdır. Buradan, bu tarihte bir tekne varsa, mevcut köprünün bir sebeple yıkıldığı sonucunu çıkarabiliriz. Köprüyü Fatih Sultan Mehmed’in yaptırdığı birçok Osmanlı belgesinde geçtiği gibi, Priboy yakınlarındaki Banja Manastırı’nda muhafaza edilen tarihî bir defter de bu bilgiyi doğrulamaktadır.

Osmanlı bölgeyi kaybettikten sonra, 1. Dünya Savaşı’nda yıkılmış, Yugoslavya Krallığı döneminde tekrar yapılmıştı. Avrupa’yı kasıp kavuran 2. Dünya Savaşı’nda bir kez daha yıkıldı ve savaş sonrasında betonarme olarak yapıldı. Ancak yıpranması ve tehlike arz etmesi yüzünden birkaç sene önce yıkılıp yeniden inşa edildi. Son inşanın ardından, Priyepolye Belediyesi Günü kutlamalarının bir parçası olarak 6 Temmuz 2021’de törenle hizmete açıldı.

Devamı Derin Tarih Ağustos Sayısında…

Benzer konular