Dünyanın İlk Siyahî Savaş Pilotu

ABD’de siyahîlerin okullarda beyazlarla aynı sırayı paylaşmalarının önünü açacak kanunî düzenlemenin yapılmasına daha elli yıl vardı.

Pilot Yüzbaşı Ahmet Ali Bey, 1914’te Fédération Aéronautique Internationale’den pilotluk lisansı alan siyahî Domenico Mondelli’den birkaç ay evvel göklerdeki yerini alarak Dünya’nın ilk siyahî savaş pilotu ünvanını aldı.

ABD’ye elli yıl fark attıran Ahmet Ali Bey, 1883 senesinde İzmir’de Nijerya asıllı siyahî bir annenin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Ali Bey de annesi Emine hanım gibi siyahî bir Osmanlı vatandaşıydı. Osmanlı arşiv kayıtlarında Ahmet Ali Bey için “İhtiyat efradından Tersane-i Amire Tamirat Fabrikası’nda mülazım-ı evvel oldukları haber alınan Arabistanlıoğlu Arap Alioğlu Ahmed’in…” ibaresi geçmekle beraber babasının nereli olduğu kesin olarak bilinmiyor. Arabistanlı ifadesi de o dönemde siyahî vatandaşlar için sıklıkla kullanılan bir ifade… Osmanlı arşiv belgelerinde Ahmet Ali Bey’in ilk olarak Bahriye mektebinde eğitim gördüğü ve 1904 senesinde eğitimini tamamladığı yazmakta.

Onun eğitimini tamamlamasına bir yıl kala tarihte ilk defa motorlu uçakla uçmayı başaran Amerikalı Wright Kardeşler’in 12 saniyelik uçuş haberi İstanbul’a da ulaşmıştı. 1908 senesinde ABD’de yapılan ilk ‘resmî’ uçuşun ardından büyük devletler havadaki rekabetin kısa zamanda bütün dünyayı saracağını öngörerek çalışmalara başladı. 1911 yılında İtalyanların Türk hava sahasına girerek yaptığı ilk hava saldırısı Osmanlı’yı bu alanda ivedilikle tedbir almaya sevk etti. O dönemde Trablusgarp Savaşı’na gözlemci subay olarak katılan Ahmet Ali Bey’in yolu bir diğer siyahî pilotumuz olan Sudanlı Zenci Musa ile burada kesişecekti.

Bir kardeşini omuz omuza mücadele verdiği Çanakkale cephesinde şehit veren ancak yine de Devlet-i Aliyye’yi müdafaayı her gayenin üstünde gören Ahmet Ali Bey, 14 Şubat 1917’de kıdemli yüzbaşı pilot olarak taltif edilecekti. Cihan Harbi’nin bitişine kadar muhtelif alanlarda -özellikle İstanbul Boğazı çevresinde- düşman varlıklarını havadan gözlemleyerek raporlar tanzim etti.

16 Mart 1920’de İstanbul’un işgali sonrası havacıların Harbiye Nezareti Muamelat-ı Zatiye emrine verilmesiyle Ahmet Ali Bey gizlice İstanbul’dan ayrılıp Nisan 1920’de Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele saflarına katıldı.

1924 yılında İzmir’de kurulan askerî hava okuluna uçuş hocası olarak atanan Ahmet Ali Bey emekli olacağı 1948 yılına kadar Türk Hava Kuvvetleri’nde görevini ifa etti. 1969 yılında vefat eden Ahmet Ali Bey resmî törenle defnedildi.

Ruhu şad olsun.

Devamı Derin Tarih Aralık Sayısında… 

Benzer konular