23 Temmuz 1908’de Meşrutiyet’in yeniden ilânını büyük bir ilgi ve sevinçle karşılayan İngiltere, devrimi müteakiben hemen Jön Türklere resmî tebriklerini sunmuş ve Dışişleri Bakanı Edward Grey de İstanbul’daki elçisi Gerard Lowther’a Britanya’nın yeni rejime sempatisini ve desteğini göstermesi talimatını vermişti. Jön Türklerin Liberal ve Cumhuriyetçi Fransa’ya genel bir sempatilerinin bulunduğunu gören Fransız Dışişleri Bakanı Stephen Pichon ise Fransız Hükümeti’nin İstanbul’da ayrıcalıklı bir konuma gelebileceğine inanmıştı. Bu bakımdan yeni rejime bir iyi niyet göstergesi olarak 25 milyon franklık koşulsuz borç vermeye razı olmuştu. Dr. Nazım ve Ahmet Rıza, 1908’in Ekim Kasım aylarında Londra ve Paris’in siyasî çevrelerinde bir dizi temaslarda bulunmuş; Dr. Nazım bir gazeteye gayelerini, “Türkiye’de yeni olan bütün özgürlükleri, diplomatik şansölyelerin karanlıkta bırakma tasavvuruna karşı kamuoyunu aydınlatmak” olarak açıklamıştı.
II. Meşrutiyet ve bir yıl sonra gerçekleşen 31 Mart (13 Nisan 1909) olayları sonrası Sultan II. Abdülhamid tahttan indirildi. Yönetimde güçlerini biraz daha arttıran İttihat ve Terakki yöneticileri Avrupa’ya “kendilerini tanıtma ve kabûl ettirme” turuna çıktılar. Talat Bey (Paşa) başkanlığında toplam 17 milletvekili, 2 Temmuz 1909’da İngiltere Hükümeti’nin davetinin ardından, 11 Temmuz 1909’da önce Fransa’yı (Paris’i), ardından da 17 Temmuz’da İngiltere’yi (Londra’yı) ziyaret ettiler. Fransa’nın İstanbul Büyükelçiliği siyasî müsteşarı A. Boppe, Osmanlı mebusları Paris’e giderken Dışişleri Bakanı Pichon’a gönderdiği telgrafta, heyetteki bazı mebuslar üzerinde Fransızlar olarak nüfuz ve menfaat sahibi olduklarından bahisle, “onlardan birkaçının çok yakın bir zamanda nazır olacakları şüphesizdir, bu bakımdan Paris’ten olumlu izlenimlerle dönmeleri önemlidir” diyordu.
Hüseyin Cahid’e göre “imaj düzeltme” maksadı taşıyan bu ziyaret sırasında milletvekilleri Paris’te Fransa Dışişleri Bakanı Stephen Pichon ile birlikte Şark Muhibleri Cemiyeti tarafından şereflerine verilen yemeğe katılmışlardı. Mösyö Pichon burada yaptığı teşekkürle karşılanan konuşmasında, “Türkiye ile Fransa arasında bir menfaat birliğinin mevcut olduğunu ve Fransa’nın daima Türkiye’nin yanında olacağını” belirtmişti. Ayrıca Fransız Parlamentosu tarafından verilen yemekte de Jön Türk Devrimi selamlanmış, Pichon burada yaptığı konuşmada da “Osmanlı Devrimi, Büyük Fransız Devrimi’nin mahsulüdür” demişti. Talat Bey ise “Hürriyet toprağı olan Fransa topraklarına meslektaşlarıyla gelmekten büyük bir sevinç duyduğunu” belirtmişti.
Devamı Derin Tarih Nisan Sayısında…
