Asıl adı Muhammed İdris b. Muhammed el-Mehdî b. Muhammed b. Alî es-Senûsî, bilinen ismi ise Kral I. İdris. Senûsî şeyhi olan İdris, bağımsız Libya devletinin de ilk kralı. Osmanlı Devleti’nin bölgedeki Senûsîlerle yaptığı işbirliğinin bir tezahürü olarak İdris ile 1912 yılında irtibat kuruldu. Kendisine o zamanın örtülü ödeneğinden 2 bin Osmanlı altını ve bir de kürk hediye edildi. 1915’te birinci rütbeden Mecîdî nişanı ile taltif edilip akabinde Rumeli beylerbeyliği payesi verildi. Sene 1917’yi gösteriyordu. Senûsî tarikatının kurucusu Seyyid Muhammed b. Ali es-Senûsî’nin torunu Ahmed Şerif es-Senûsî Anadolu’ya gelmiş, İdris de tarikatın başına geçmişti. Maslahat icabı olarak hem İtalyanlar, hem de 1. Dünya Savaşı’nda Almanlarla ittifak eden Osmanlılara misilleme olarak Mısır’ı işgal eden İngiltere ile anlaşma yolları aramıştı. Anlaşmaya göre, bölgedeki son Osmanlı subaylarının teslimi karşılığında İtalyan ve İngilizler de Cağbub’u İdris’e bırakacak; böylelikle İdris yerli halkın meşru temsilcisi haline gelecekti. Ancak İdris’in gönlü Osmanlı subaylarını teslim etmeye razı olmadı. Lâkin buna gerek kalmayacak, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’yle bütün Osmanlı subayları Afrika kıtasını terk edecekti. Şeyh İdris bundan sonra İtalyanlarla 1920 ve 1921’de olmak üzere iki anlaşma imzaladı ve 64 bin İtalyan lireti maaşa bağlandı. Akabinde Senûsî ailesinin ileri gelenleri de İtalyanlardan maaş almaya başladılar. Buna karşılık İdrîs sömürge kanunlarının uygulanmasına yardım edecek, ülke genelinde silahlı mücadeleye devam eden bütün Senûsîler’e silahlarını bıraktıracaktı.
Devamı Derin Tarih Şubat Sayısında…
